Póki cena korzystna

w Biedrze, pan i pani, tak trochę po pięćdziesiątce

- jakieś piwo bierzemy?
- piwo mamy
- a gdzie mamy?
- w sypialni
- dokładniej?
- pod łóżkiem
- łajno może?
- też mamy
- a gdzie?
- nie powiem
- w szafce z butami?
- nie, tam już nie chowam
- patrz, tu jest napisane "noworoczne toasty", kiedy jest chiński Nowy Rok?
- w lutym
- to może weźmy coś, póki cena korzystna
- ja jutro wezmę
- i schowasz
- i schowam
- a może coś na dziś weźmiemy?
- przecież mamy

Z okazji świąt

Grudzień był szaleńczy - usiłował zmieścić się w trzech tygodniach. A wszystko to w półmroku, co nie ułatwiało życia, albowiem ja działam na baterie słoneczne. Rok temu było zdecydowanie łatwiej w grudniu. Grudzień to jest czas odpowiedni na takie czynności, jak darcie pierza czy przędzenie. Mogłabym tak sobie siedzieć i prząść z innymi jak anioł dzieweczkami. Bo nie wymaga to intensywnego używania mózgu. W grudniu mój mózg zasypia. A ja go, biedaka, zmuszałam do wysiłku, wręcz ciężkiej harówy. I teraz padł, zdechł, sczezł i nie działa, śpi, jak betlejemscy pastuszkowie. Na szczęście, do Nowego Roku będzie odpoczywać.

I tego wszystkim z okazji świąt życzę - odpoczynku, świętego spokoju, zatrzymania się w tej pogoni za własnym ogonem, zauważenia chwili, posłuchania własnych myśli. Oraz zdrowia, radości i żeby słońce wyszło wreszcie z tych mroków.

Najkrótszy z miesięcy

Grudzień to najkrótszy z miesięcy. Najkrótsze dni, a do tego trwa trzy tygodnie. Trzeba zdążyć w robocie ze wszystkim do świąt, a jeszcze nadrobić za kawałek stycznia, który zaczyna się po Trzech Królach. Pędzę w zadyszce, przerywanej atakami narkolepsji i melancholii, bo rzadko jest tak:

Najczęściej tak:

Chyba zostanę pszczelarzem, pszczelarze mają mało pracy w grudniu.

Chwila

Tak było dziś. Bywało, bo światło i niebo zmieniały się co kilka minut. Była też srebrzysta, spokojna mgiełka, było płaskie, ołowiane niebo, było niebo błękitne, z chmurkami, jak wzory, pozostawione przez fale na przybrzeżnym piasku, a i była chwilami świetlistość, wprost z nieba promieniem celująca. Listopad. Łagodny, ale jednak od października inny. Taki błyskawicznie przemijalny. Zaduszki. Ktoś coś chciał powiedzieć? Pokazać? Ten moment? Teraz? Do złapania?

Jeszcze jabłka czerwienieją na drzewach. Jeszcze liści zielonych sporo. W soczystej trawie kwitną stokrotki. Klony całkiem ubrane. Zamartwiać się nieuchronnym czy łapać chwilę?

Poziomki i cmentarny Robin Hood

Nie cierpię określenia "Święto Zmarłych". Pamiętam, jak moja Babcia co roku zżymała się na ten, jak mawiała, "komunistyczny wymysł". Nie uważała również, że odwiedzanie cmentarzy w Dzień Wszystkich Świętych jest właściwą formą obchodzenie tego święta. Za dzień właściwy do odwiedzania grobów, wspominanie bliskich zmarłych i modlitwę za nich uznawała Dzień Zaduszny. Zawsze ją irytowało to zlanie się dwóch świąt i zatracenie ich charakteru *.

Moja Babcia pamiętała o swoich bliskich zmarłych przez okrągły rok. Dla Niej wiara w świętych obcowanie była czymś oczywistym, wręcz codziennym - była przekonana, że Jej zmarli bliscy otaczają opieką Ją i jej rodzinę, ale też uważała, że potrzebują troski ze strony żyjących. Jej zmarli często odwiedzali moją Babcię w snach - pamiętam, jak jakiś czas po śmierci mojej Prababci Babcia miała sen, w którym Prababcia poprosiła o, jak to się na Wileńszczyźnie mawiało, "grzebuszek" czyli grzebień, bo "ma pył we włosach". Dla mojej Babci było oczywiste, że prosi o modlitwę i o mszę za spokój Jej duszy. A "pył we włosach" to te nieliczne grzechy, które stopują ją w poczekalni do nieba.

Myślę, że moja Babcia nie miałaby nic przeciwko stoiskom z jedzeniem pod cmentarzami. No, może inne kramy trochę by Ją wkurzyły. Ale jedzenie? A dlaczego nie? Pamiętam nasze wyprawy na cmentarz, nie Zaduszkowe, bo na Zaduszki to była stosunkowo szybka piłka, trzeba było tylko postawić kwiaty i zapalić znicze na wcześniej uporządkowanych grobach. Do tego zwykle byliśmy delegowani z Dziadkiem, Babcia zostawała w domu, żeby przygotować obiad dla przyjezdnych krewnych i znajomych. Ale wyprawa porządkowa, która miała miejsce kilka razy w roku, to była poważna sprawa, cmentarz był daleko, a grobów do odwiedzenia i uporządkowania wiele. Poza normalnymi cmentarnymi akcesoriami zabierałyśmy prowiant, bo to była akcja na dobre pół dnia. A zdarzało się, że przełaziłyśmy przez ogrodzenie cmentarza, bo brama była już zamknięta. Moja Babcia nie widziała nic niestosownego w jedzeniu kanapek przy grobach bliskich zmarłych oraz uważała, że zwłaszcza w okresie Zadusznym (czyli w oktawie Zadusznej, do 8 listopada) pod cmentarzem powinno być miejsce, gdzie żyjący mogą pokrzepić ciało. Zwłaszcza - bo zwykle wtedy bywało zimno, a poza tym twierdziła, że szczególnie dla przyjezdnych, którzy nie mają żyjącej rodziny, byłoby to szczególnie wygodne. Ale w ogóle uważała, że przycmentarna knajpa byłaby czymś bardzo sensownym przez cały rok, dla odwiedzających groby czy na stypy. Bardzo lubiłam te wyprawy kilka razy w ciągu roku na cmentarz - opowieści przygrobne o ludziach, z których wielu zmarło długo przed moim urodzeniem, zajadanie kanapek, a latem - poziomek, które rosły na grobie mojej Prababci. Babcia zawsze mawiała, że Prababcia chce nas poczęstować. Makabra? Nie, grób mojej Prababci jest tuż przy lesie, las wnika w cmentarz, jakoś ja tej makabry nie widziałam - i nadal nie widzę. No, i ten dreszczyk emocji, towarzyszący powrotowi przez cmentarz po zmroku i przełażeniu przez ogrodzenie! Babcia zawsze powtarzała, że zmarłych nie ma co się obawiać, gorsi są żywi. Parę razy zdarzyło nam się napotkać żywych w mrokach cmentarza, ale jakoś krzywdy nam nie zrobili, zajęci tachaniem wieńców z grobów świeżych nieboszczyków. Pamiętam, jak moja Babcia jednemu takiemu zwróciła uwagę, że jest hieną cmentarną i że wstyd. Delikwent, który mocno zawiany zataczał się pod ciężarem wieńców, stwierdził, że on swój honor ma i działa tylko w Alei Zasłużonych. "Prominentom zabieram, komuchom, i tak nikt się nie doliczy, a ja potem porządnym ludziom sprzedam korzystnie". Babcia, która komuchów nie cierpiała co najmniej równo mocno, jak funeralnego przepychu, chyba uznała, że działalność cmentarnego Robin Hooda, w dodatku antykomuchowego, nie zasługuje na jednoznaczne potępienie.

 * A tu tekst profesora Mikołejko, w którym wyjaśnia, miedzy innymi, skąd wziął się twór, zwany "Świętem Zmarłych" i jaka jest różnica miedzy Dniem Wszystkich Świętych a Dniem Zadusznym.

http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,102433,16897125,Poganski_czy_katolicki_obrzadek__Prof__Mikolejko_o.html

https://www.youtube.com/watch?v=wyLjbMBpGDA

My, Słowianie

Miałam swojego local butcher - sklep mięsny ulicę dalej, rodzinną firmę, gdzie pracownicy byli jak rodzina, a sprzedawczynie znały swoich klientów. Klienci też się znali z widzenia. Kiedy nie było kolejki, można było pogadać o życiu czy wymienić się plotkami z dzielni. A białą kiełbasę robili na miejscu, na bieżąco, kilka razy dziennie. Miałam - bo w miejsce sklepu, który działał przez 60 lat, jest teraz od lutego Carrefour Express. Zło. Dziś przypomniał mi się ten sklep, kiedy, przechodząc koło podwórkowego śmietnika, zobaczyłam, jak jedna ze sprzedawczyń z Carrefoura wrzuca wielki karton do pojemnika ze śmieciową mieszanką, zamiast do "segregowanych suchych". Zapytałam grzecznie, dlaczego nie umieści go w odpowiednim pojemniku.

- Po co? Oni potem i tak wszystko razem wrzucają, ci śmieciarze. A jak wrzucę z innymi śmieciami, to namoknie i nie będzie kusił  tych lumpów, co to buszują po altankach śmietnikowych i wygrzebują puszki i makulaturę. I nie pani interes, co gdzie wrzucam.

Wobec zamknięcia przez panią drogi do dyskusji zamilkłam i przypomniałam sobie pewną rozmowę z dawnego sklepu mięsnego, sprzed ponad roku. Tego dnia właśnie nie było kolejki, więc tak sobie rozmawiałyśmy z paniami o pogodzie, o dzikach na Białołęce i o planowanych nowych opłatach za wywóz śmieci. Był to maj, nowe zasady miały wejść od lipca, temat był gorący. Na hasło "śmieci" wychynął z zaplecza pan Janek, który zajmował się rozbiorem mięsa (tak, przyjeżdżały tu półtusze i były dzielone na miejscu). Pan Janek wyglądał jak nastroszony siwy bóbr z oczami w kolorze spłowiałego błękitu i siwymi krzaczastymi brwiami. Czasem pomagał przy sprzedawaniu, sypał żarcikami, szczerząc te swoje wielkie zęby dużego gryzonia - jeden z tekstów z jego zasobów stylu formularnego: "Jest pięknie? Prawda? Nikt tak pani nie przerżnie jak ja, fachowo" (powtarzany za każdym razem przy wręczaniu przepiłowanej na pół wielkiej kości szpikowej). Temat śmieci wyraźnie nakręcił pana Janka.

- Będziemy mieć jak w Szwecji, pół kuchni to pojemniki na te wszystkie rodzaje śmieci. 

Panie sprzedawczynie pokiwały głowami, ja stwierdziłam, że segregacja to fajny pomysł, tylko obawiam się, jak to wyjdzie w rzeczywistości i że dobrze by było, żeby wyszło tak, jak w Szwecji.

- Nie wyjdzie! W Szwecji wyszło, a tu nie wyjdzie. Jedni będą segregować, inni nie, a i tak na koniec wszystko zwalą na kupę. A czemu? Bo Polacy lubią burdel, i tyle. Taka nasza natura Słowianina - pijaka i skurwysyna. O, proszę, jak mi się pięknie powiedziało, i do rymu. Slowo daję, właśnie w tej chwili to wymyśliłem. Chociaż co z nas za Słowianie, jak nas pół świata w historii przeleciało, geny mieszały, takie z nas kundle. Ale słowiański burdel w nas został, zobaczy pani, wspomni pani moje słowa.

No, to wspomniałam. Pani wrzucająca karton do "zmieszanych" wprawdzie nie wyglądała na pijaka, na skurwysyna też nie, ale kto wie?

* Na zdjęciu szyld z dawnego mięsnego, z którym dzieliliśmy śmietnik. Umieścił go tu pan Andrzej z parteru, kiedy likwidowano w lutym sklep. Jakiś czas tak wisiał, na smutną rzeczy pamiątkę.

Ale to jeszcze nic

- sąsiadko, poratujesz fajeczką - z ciemności podwórka wyłania się niejaki Marysia

- a mogę dwie? dzięki, kochana, zdrówka życzę, bo to najważniejsze, co, patrzysz na tę moją wielką czapkę? jeszcze muszę ją nosić, choć już mi się goją te strupy na głowie, a wiesz, sąsiadko, jak to się stało? śniło mi się, że mnie głowa swędzi i podrapałem się do krwi, budzę się, a tu rany na łbie i cała poduszka we krwi, krew wszędzie, ale to jeszcze nic, kiedyś mi się śniło, że naga kobieta do mnie wyszła z wyłączonego telewizora, to się z przejęcia obudziłem, a potem znów przysnąłem, to ona wróciła do tego telewizora i tam znikła, ale to jeszcze nic, najgorsze to było, jak mi się śniło, że jestem rowerem w górach, takim małym damskim składakiem i lecę w przepaść, wiem, że już po mnie i nic nie mogę zrobić, to był strach, kochaniutka, mówię ci, bo że ktoś mi odgryza rękę albo nogę, to często tak we śnie mam, ale w porównaniu z tym rowerem to nic, tamten strach do dziś pamiętam, nawet jak ci teraz opowiadam, to mnie ciarki przechodzą

Sztuka włożyć

wczoraj na Szaserów, w przyszpitalnej poradni okulistycznej:

- panie doktorze, jak to jest - kiedy mi pan tę rurkę wkładał w oko i przez pół twarzoczaszki, to zajęło to ponad dwie godziny, w pełnej narkozie, a wyjmowanie trwało dwie minuty i właściwie sama wyszła?

- szanowna pani, że tak powiem, żadna sztuka wyjąć, sztuka włożyć

tytułem wyjaśnienia - nie czuję się ofiarą seksistowskich dowcipów, my tak sobie z panem doktorkiem konwersujemy wesoło:

- z górnej powieki też mi pan wyjął kawałek rurki?

- a co? jest pani do niej przywiązana?

- tak, zwykle wtykam w nią kwiaty polne, gdy przechadzam się wśród łąk

w każdym razie rurka pożegnana, przez półtora roku była mi w oku belką, która przeszkadzała dostrzec nie tylko źdźbło w oku bliźniego mego 

Ciszej na tej dzielnicy

noc ciepła, świerszcze cykają, poniedziałku niepamiętni rozochoceni balują, z okna naprzeciwko śpiewy chóralne, z lekka niezborne, a do tego wyprowadzone na wieczorne sranie psy i pieski się rozjazgotały i basowo rozszczekały

okno balkonowe z rozmachem się otwiera, pan 60plus w dezabilu wychodzi:, głosem tubalnym komunikuje:

- ciszej na tej dzielnicy poproszę!

ucichają śpiewy, a i pieski milkną

po chwili słychać głos z mroku:

- na wieś się wyprowadź, to będziesz miał ciszę, tu jest miasto

ale pieski i tak zacichły, a i chórki, do porządku sprowadzone, już się nie odezwały

jest ciszej na tej dzielnicy

Dobry koniec lata

To jest dobry koniec lata. Lato było nerwowe, szybko przemijające, przez co nieco depresyjne, jak to z przemijaniem bywa. A teraz spokój, smakowanie końcówki, w oczekiwaniu na nowe, które z jesienią nadejdzie. Jak zawsze u mnie jesienią. I zbieranie wielkich koszy owoców z dzikich sadów, i zamykanie lata w słoikach.

Odkrywanie nieznanego, jak owoce czeremchy. Tak, będzie z nich dźem/galaretka.

Zachwycanie się obfitością.

Gotowanie proste i pyszne, jak choćby to - odtwarzanie smaków z niegdysiejszych podróży.

To są ziemniaki, zwykłe ziemniaki, ale niezwykłe. Podlewam je do 3/4 wysokości oliwą pół na pół z wodą i sokiem z cytryny, piekę "na mokro", do odparowania, a zanim zaczną się rumienić, posypuję oregano, pieprzem i grubą solą, ewentualnie na to roztarty czosnek, ja jeszcze oprószyłam grecką mieszanką do ziemniaków, o składzie złożonym i nie do końca mi znanym, następnym razem podpiekę jeszcze mocniej, żeby bardziej się zrumieniły. Patates lemonates się nazywają, ziemniaki potraktowane cytryną.